Bayilik Veren Firmalar FRANCHISE SÖZLEŞMESİ İMZALARKEN BU TUZAKLARA DİKKAT EDİN Öncelikle çok hızlı büyüyen franchise şirketleri ile sözleşme imzalamadan önce ürün temininde sıkıntı yaşanıp yaşanmadığını ve herhangi bir sorunda teknik destek verebilecek altyapıya sahip olup olmadıklarını kontrol edin. bir bayilik sozlesmesi- mzalarken nelerden uzak durmalısınız

Sözleşmede yazılı olan ve ödemekle yükümlü olduğunuz  bedelin , size firma tarafından verilecek hizmetin ve sağlayacağı kazancın karşılığına denk gelip gelmediğini araştırın. Bir çok franchise sözleşmesinde cirodan pay,reklam katkı payı vb gibi sürekli tahsil edilecek tutarlar yazılıdır, bu ödenecek tutarların gerçekten sizin kazancınıza olumsuz etkisi olmadığından emin olun ve sözleşmeyi öyle imzalayın

Franchise sözleşmesindeki bazı maddelerin kaldırılarak bunu daha sonra işleyiş sürecinde görüşürüz gibi cümleler ile sözleşme maddelerini esnetmeyin ve her şeyi açık ve net bir şekilde kağıda dökün zira ilerleyen dönemde bu maddeler yüzünden franchisor ile franchise alan arasında anlaşmazlıklar çıkması yüksek ihtimaldir.

Sözleşmeleri çok kısa süreli yapmayın ( 1 yıl ) gibi . 5 yıl yeterlidir,bir çok ülkede 5 yıldan fazla yapılan sözleşmelerde ilk 5 yıllık dönem dışında kalan süre rekabet sorunu doğuracağı için geçersiz kabul edilir.

**Bir Bayilik Sözleşmesi İmzalarken Nelerden Uzak Durmalısınız?**

Franchise ve bayilik dünyası, kendi işini kurmak isteyen girişimciler için büyük fırsatlar sunar. Ancak bu fırsatların cazibesine kapılmadan önce, imzalanacak sözleşmenin içeriğini çok dikkatli incelemek gerekir. Bir bayilik sözleşmesi, işinizin geleceğini doğrudan etkileyen bir belgedir. Dolayısıyla, bazı maddelerden uzak durmak ve bazı tuzaklara düşmemek uzun vadede işletmenizin başarısını korur. İşte bir bayilik sözleşmesi imzalamadan önce uzak durmanız gereken en kritik noktalar:

—

### **1. Aşırı Bağlayıcı ve Esnek Olmayan Sözleşmeler**

Bazı franchise veren firmalar, yatırımcıyı çok sıkı bir sözleşmeye mahkûm eder. Örneğin; belirli bir süre boyunca başka bir markayla çalışmanızı engelleyen “rekabet yasağı” maddeleri ya da sözleşmeden çıkmak isteyen bayilere yüksek tazminat yükleyen hükümler olabilir.
Bu tür maddeler, işletme özgürlüğünüzü kısıtlar. Sözleşmenin makul bir süreyle (örneğin 5 yıl) sınırlı olmasına ve fesih hakkınızın açıkça tanımlanmış olmasına dikkat edin. bir bayilik sozlesmesi- mzalarken nelerden uzak durmalısınız

—

### **2. Belirsiz Royalty (Ciro Payı) Oranları**

Royalty yani marka kullanım bedeli, genellikle ciro üzerinden belirlenir. Ancak bazı markalar bu oranı netleştirmez ya da sonradan değiştirme hakkını elinde tutar.
Bu durumda kâr oranlarınız ciddi şekilde düşebilir. Royalty oranının net, sabit ve yazılı olarak belirtilmesini isteyin. Örneğin; “Aylık cironun %5’i” gibi açık bir ifade bulunmalıdır.

—

### **3. Bölge Koruması Olmayan Sözleşmeler**

Bir markadan bayilik alırken, aynı markanın size çok yakın bir bölgede ikinci bir şube açması tüm planınızı bozabilir.
Bu yüzden sözleşmede **“bölge koruma”** maddesi mutlaka olmalıdır. Bu madde, belirli bir kilometre çapında aynı markanın başka bir franchise vermesini yasaklar.

—

### **4. Şeffaf Olmayan Yatırım Maliyetleri**

Bazı franchise sistemleri, başlangıç yatırım maliyetlerini net açıklamaz. “Yaklaşık” ya da “ortalama” gibi belirsiz ifadeler ileride ek maliyetlerle karşılaşmanıza yol açabilir.
Sözleşmeye imza atmadan önce tüm gider kalemlerini yazılı olarak isteyin: dekorasyon, ekipman, eğitim, reklam, kira katkısı gibi tüm detaylar net olmalıdır.

—

### **5. Zorunlu Tedarik Zinciri Kısıtlamaları**

Marka imajını korumak adına bazı firmalar sadece belirli tedarikçilerden alışveriş yapmanızı isteyebilir. Ancak bu tedarikçilerle çalışmak maliyetlerinizi artırabilir.
Bu nedenle, sözleşmede “zorunlu tedarikçi” maddesi varsa, fiyatların piyasa değerine yakın olmasını ve alternatif onaylı tedarikçi seçeneklerinin tanımlanmasını talep edin.

—

### **6. Gizli Ücretler ve Reklam Katkı Payları**

Bazı markalar, franchise alanlardan aylık reklam katkı payı, eğitim ücreti, denetim bedeli gibi gizli kalemler talep eder.
Bu ödemelerin tamamı sözleşmede açıkça belirtilmeli ve yıllık artış oranları sınırlandırılmalıdır. “Genel gider” gibi ucu açık ifadelerden uzak durun.

—

### **7. Tek Taraflı Fesih Yetkisi**

Sözleşmede sadece franchisor’un fesih hakkı bulunuyorsa, bu büyük bir risk oluşturur. Çünkü markanın keyfi bir karar alması durumunda işletmenizi kaybedebilirsiniz.
Adil bir sözleşmede hem franchise verenin hem de franchise alanın sözleşmeyi sonlandırma koşulları net olmalıdır.

—

### **8. Gerçek Olmayan Kâr Vaadleri**

Bazı markalar yatırımcıyı çekmek için “3 ayda amortisman”, “ilk yılda %100 kâr” gibi abartılı vaatlerde bulunur.
Hiçbir franchise sistemi kısa sürede garanti kâr sağlamaz. Gerçekçi kârlılık analizleri, mevcut bayilerin performans raporları ve referans görüşmeleriyle teyit edilmelidir.

—

### **9. Eğitim ve Destek Sürelerinin Belirsizliği**

Markanın size ne kadar süre eğitim vereceği, operasyonel destek sağlayıp sağlamayacağı sözleşmede belirtilmelidir.
“Gerekli görüldüğünde destek verilir” gibi ifadeler bağlayıcı değildir. Açıkça süre ve kapsam belirtilmelidir: örneğin “Açılış öncesi 10 gün eğitim, açılış sonrası 3 ay operasyonel destek.”

—

### **10. Sözleşme Sonrası Yenileme Şartları**

Bazı franchise sistemleri, sözleşme süresi sonunda yenileme için ek ücret talep eder. Bu ücretler önceden belirlenmemişse sizi zora sokabilir.
Yenileme bedeli, toplam yatırım maliyetine oranla makul olmalı ve sözleşmede net belirtilmelidir.

—

### **Sonuç: Acele Etmeyin, Uzman Görüşü Alın**

Bir bayilik sözleşmesi imzalarken en büyük hata, belgeyi okumadan ya da anlamadan imzalamaktır.
Sözleşme öncesinde mutlaka bir **franchise danışmanı** veya **franchise hukukunda uzman bir avukat** ile çalışın. Bu, uzun vadede sizi hem finansal hem hukuki açıdan koruyacaktır.

Unutmayın: Her franchise sistemi parlak bir fırsat gibi görünebilir ama **gerçek başarı**, markanın gücü kadar, sözleşmenin adilliğine de bağlıdır.
Yatırım yapmadan önce “neye imza attığınızı” çok iyi bilin; çünkü her imza, geleceğinize atılmış bir adımdır.

—

**Bu yazı**, bayilik almak isteyen girişimcilere rehberlik etmek ve olası risklerden korunmalarını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Sağlam bir başlangıç için önce bilinçli bir sözleşme, sonra güçlü bir marka gerekir. bir bayilik sözlesmesi imzalarken nelerden uzak durmalısınız

—

İstersen bu yazının devamına “uzman tavsiyeleri” bölümü ekleyebilirim (örneğin: sözleşme kontrol listesi veya avukat görüşü rehberi). Ekleyeyim mi?

 

MURAT KORALTAY ACER
0553 333 33 83

FRANCHISE BORSASI

FİRMA SAHİBİ

Bir Franchise Sözleşmesi İmzalamadan Önce, Netleştirilmesi Gereken Hususlar.

İlk önce franchise sözleşmesinin içeriğinde neler olmalı onlardan bahsedelim.

Hukuki açıdan bağlayıcılığı olan bu sözleşmede franchise alan ( franchisee ) ve franchise veren ( franchisor ) olarak her iki tarafında sorumlulukları ve beklentilerinin en açık şekli ile belirlenmiş olması gerekmektedir. Franchise sözleşmesi imzalanmadan önce yapılan karşılıklı konuşmalarda tarafların birbirlerine vermiş olduğu sözlü vaadlerinde sözleşmeye eklenmesini sağlamak ileride doğabilecek anlaşmazlıklarda elinizde bulunacak yazılı bir belge niteliği taşıyacağı için önemlidir.

Franchise sözleşmesi imzalandıktan sonra franchisor ile aranızdaki ilişki sözleşmede yazılı şartlardan ibaret olacak ve herhangi bir anlaşmazlıkta karşınıza bu sözleşmeye yazılan maddeler çıkacaktır.

Franchise sözleşmesini imzalarken sözleşmeye imza atan her iki tarafında imza yetkilisi olduğuna dair resmi belgeleri sözleşme ekine koydurmayı unutmayın. bir bayilik sozlesmesi- mzalarken nelerden uzak durmalısınız