## 🧾 Franchise Sözleşmesinin Feshi Nasıl Olmalı? ### Yatırımcıların En Çok Yaptığı Hatalar ve Doğru Fesih Süreci Franchise sistemi, girişimcilere markalı bir iş modeliyle kısa sürede büyüme imkânı sunar. Ancak her yatırım hikayesi planlandığı gibi gitmeyebilir. Zaman zaman markalar veya yatırımcılar, çeşitli sebeplerle **franchise sözleşmesini feshetme** yoluna gidebilirler. Bu durum, doğru yönetilmediğinde maddi kayıplara, hukuki sorunlara ve marka itibarının zedelenmesine yol açabilir.
Bu nedenle, bir franchise sözleşmesinin feshi süreci **doğru bilgi, dikkatli adımlar ve karşılıklı saygı** çerçevesinde yürütülmelidir.
—
### 🔹 Franchise Sözleşmesi Nedir?
Franchise sözleşmesi , bir markanın işletme hakkını belirli süreyle başka bir girişimciye devrettiği, karşılığında belli yükümlülüklerin ve ücretlerin tanımlandığı resmi bir belgedir.
Bu sözleşme, hem markanın hem de yatırımcının haklarını korur. Dolayısıyla fesih işlemi, sıradan bir iptal değil; ciddi hukuki sonuçlar doğurabilecek bir işlemdir.
—
### 🔹 Fesih Nedenleri Nelerdir?
Bir franchise sözleşmesinin feshi genellikle şu sebeplerle gündeme gelir:
1. **Sözleşme şartlarına uyulmaması:**
Taraflardan birinin yükümlülüklerini yerine getirmemesi.
2. **Marka standartlarının ihlali:**
Ürün kalitesi, hijyen veya hizmet anlayışında markanın belirlediği standartlara uyulmaması.
3. **Mali yükümlülüklerin yerine getirilmemesi:**
Royalty, reklam katkı payı veya kira bedellerinin düzenli ödenmemesi.
4. **Yanlış bölge seçimi veya düşük satış performansı:**
Beklenen gelir elde edilemediğinde taraflar anlaşarak fesih yoluna gidebilir.
5. **Karşılıklı mutabakat:**
İki tarafın da ticari olarak anlaşarak yolları ayırmak istemesi.
Bu nedenlerden biri veya birkaçı oluştuğunda, fesih süreci başlamadan önce **her iki tarafın da hukuki danışmanlık alması** büyük önem taşır.
—
### 🔹 Fesih Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Adımlar Franchise Sözleşmesinin Feshi Nasıl Olmalı?
#### 1. Sözleşmenin Fesih Maddelerini İnceleyin
Her franchise sözleşmesinde, fesih koşullarını açıklayan özel bir madde bulunur. Bu madde genellikle sözleşmenin son bölümlerinde yer alır ve hangi durumlarda sözleşmenin tek taraflı ya da karşılıklı feshedilebileceğini belirtir.
#### 2. Yazılı Bildirim Şartı
Sözleşme feshi, mutlaka **yazılı olarak** yapılmalıdır. E-posta veya telefon görüşmesi hukuki anlamda geçerli sayılmaz.
Yazılı bildirimde fesih nedeni açıkça belirtilmeli, tarih net olmalı ve noter aracılığıyla gönderilmelidir.
#### 3. Süre ve Uyarı Zorunluluğu
Bazı durumlarda fesih işlemi öncesinde, taraflara belirli bir süre tanınır. Örneğin, markanın belirlediği standartlara uymayan bir yatırımcıya **önce yazılı uyarı gönderilir**.
Bu sürede eksiklikler giderilmezse, sözleşme feshedilebilir.
#### 4. Maddi Yükümlülükleri Tamamlayın
Fesih sonrası doğabilecek borç, stok, malzeme veya dekorasyon gibi konular mutlaka netleştirilmelidir.
Bazı markalar, franchise bedelinin belirli bir kısmını iade etmez. Bu nedenle sözleşme öncesinde bu maddelerin dikkatle okunması gerekir.
#### 5. Markaya Ait Unsurların Kaldırılması
Sözleşme sona erdiğinde marka logosu, tabelası, menü tasarımları, dijital reklam görselleri gibi tüm unsurlar derhal kaldırılmalıdır.
Bu adım, markanın itibarını korumak açısından yasal bir zorunluluktur.
—
### 🔹 Sık Yapılan Hatalar
1. **Fesih kararı aceleyle alınır.**
Duygusal ya da geçici bir krizle alınan fesih kararları, geri dönülmez zararlar doğurabilir.
2. **Sözleşme okunmadan imzalanmıştır.**
Pek çok yatırımcı, fesih koşullarını imzadan sonra fark eder.
3. **Noter bildirimi yapılmaz.**
Yazılı olmayan fesih, ileride dava sürecinde geçersiz sayılabilir.
4. **Marka unsurları kullanılmaya devam edilir.**
Bu durum, markanın dava açmasına neden olabilir.
5. **Karşılıklı çözüm yolları denenmeden ayrılık yaşanır.**
Oysa arabuluculuk veya uzlaşma süreci, hem marka hem yatırımcı için en barışçıl yoldur. Franchise Sözleşmesinin Feshi Nasıl Olmalı?
—
### 🔹 Fesih Sürecinde Arabuluculuk ve Uzlaşma
Franchise sisteminde ilişkiler uzun sürelidir. Bu nedenle, fesih kararı alınmadan önce **arabuluculuk** gibi alternatif çözüm yöntemleri mutlaka düşünülmelidir.
Taraflar, haklarını savunurken aynı zamanda **marka itibarını koruma sorumluluğu** da taşır.
—
### 🔹 Fesih Sonrası Haklar ve Sorumluluklar
* **Yatırımcı açısından:**
Tazminat, stok iadeleri veya sözleşmede belirtilmiş özel bedeller gündeme gelebilir.
* **Marka açısından:**
Fikri mülkiyet haklarının korunması ve isim hakkının izinsiz kullanılmaması gerekir.
Her iki taraf da fesih sonrası dönemde dürüstlük ilkesine uygun hareket etmelidir.
—
### 🔹 Doğru Fesih Süreci Nasıl Olmalı?
1. Hukuki danışmanlık alın.
2. Sözleşme maddelerini dikkatle inceleyin.
3. Noter aracılığıyla yazılı bildirim yapın.
4. Maddi yükümlülükleri tamamlayın.
5. Markaya ait unsurları derhal kaldırın.
6. Taraflar arasında iletişimi açık tutun.
7. Gerekiyorsa arabuluculuk veya uzlaşma yoluna gidin.
Bu adımlar, süreci hem hukuken güvenli hem de marka itibarı açısından sağlam kılar.
—
### 🔹 Franchise İlişkilerinde Profesyonellik
Bir franchise ilişkisi, yalnızca ticari değil, aynı zamanda bir **güven sözleşmesidir**.
Her fesih, bir son değil; bazen iki taraf için de **yeni başlangıçların kapısını aralayabilir.**
Doğru yürütülen bir fesih süreci, ileride başka bir markayla yapılacak iş birliği için **referans niteliği** taşır.
Markalar da bu tür süreçlerde profesyonelce hareket eden yatırımcıları, farklı bölgelerde yeniden franchise adayı olarak değerlendirebilir.
—
### 🔹 Ek Öneri: Fesih Öncesi Değerlendirme Raporu
Fesih kararından önce yapılacak **“işletme performans raporu”**, hem yatırımcıya hem markaya net bir tablo sunar.
Bu raporda;
* Ciro gelişimi,
* Maliyet oranları,
* Personel verimliliği,
* Bölge potansiyeli,
* Müşteri memnuniyeti skorları
gibi veriler yer almalıdır.
Bu değerlendirme sayesinde bazen fesih yerine **revizyon veya destek planı** hazırlanarak iş birliği sürdürülebilir.
—
### 🔹 Sonuç: Fesih Bir Son Değil, Bilinçli Bir Karardır
Franchise sözleşmesinin feshi, doğru yönetildiğinde her iki taraf için de **hukuken sağlam, ticari olarak saygın** bir ayrılık sürecidir.
Yatırımcılar için önemli olan, **duygusal değil stratejik kararlarla hareket etmektir.**
Profesyonel bir yaklaşım sergileyen yatırımcılar, iş dünyasında her zaman **daha güçlü bir imaj** kazanır.
Unutulmamalıdır ki; **her sona eren sözleşme, yeni fırsatların da başlangıcı olabilir.**
* “Franchise Sözleşmesi Feshi Nasıl Yapılır? Doğru Adımlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler” Franchise Sözleşmesinin Feshi Nasıl Olmalı?
* “Bayilik Sözleşmesini Feshetmeden Önce Bilmeniz Gereken 10 Kural”
* “Franchise Feshi: Hukuki Süreç, Sık Hatalar ve Doğru Yönetim”
Murat Koraltay Acer
Franchise Danışmanı
0553 333 33 83
