📘 EKONOMİ TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ – TÜM MADDELER
(Tamamı özgün, sade, açıklayıcı anlatımla hazırlanmıştır.)
A HARFİ – EKONOMİ TERİMLERİ
1. Arz
Üreticilerin belirli bir fiyat düzeyinde piyasaya sunmaya hazır oldukları mal veya hizmet miktarıdır.
2. Arz Fazlası
Üretilen malın talep edilenden fazla olduğu durumdur. Genellikle fiyat düşüşü yaratır.
3. Arz Eğrisi
Üreticilerin fiyat değişimine göre piyasaya ne kadar mal sunduğunu gösteren grafiksel ifade.
4. Arz Şoku
Beklenmeyen bir olay nedeniyle üretimin ani şekilde azalması. Örneğin doğal afet, savaş veya hammadde krizi.
5. Arz Esnekliği
Fiyat değiştiğinde üreticilerin üretim miktarını ne kadar kolay artırıp azaltabildiğini gösterir.
6. Arz Yönetimi
Piyasadaki ürün miktarını düzenlemek için yapılan devlet veya şirket müdahaleleridir.
7. Arbitraj
Aynı varlığın farklı piyasalardaki fiyat farkından yararlanma işlemidir.
8. Aktif (Varlık) Ekonomi Terimler Sözlüğü
Bir şirketin sahip olduğu tüm değerler: nakit, stok, araçlar, makineler, fikri mülkiyet vb.
9. Amortisman
Varlıkların zamanla yıpranması nedeniyle değer kaybını kayıt altına alan muhasebe yöntemi.
10. Ar-Ge (Araştırma Geliştirme)
Yeni ürün üretme veya mevcut ürünleri geliştirme faaliyetlerinin tümünü ifade eder.
11. Açık Piyasa İşlemleri
Merkez bankasının piyasadaki para miktarını kontrol etmek için yaptığı tahvil alım-satımları.
12. Açık Pozisyon
Bir yatırımcının korumasız, risk açıkta kalan pozisyonu.
13. Acente
Bir işletmenin ürün veya hizmetlerini belirli bir komisyon karşılığında temsil eden kişi ya da kuruluş.
14. Alım Gücü
Tüketicinin geliriyle ne kadar mal veya hizmet satın alabileceğini gösteren ekonomik ölçüdür.
B HARFİ
15. Büyüme Oranı
Bir ülke ekonomisinin belirli bir dönemde ne kadar büyüdüğünü gösterir.
16. Bütçe Açığı
Devletin harcamalarının gelirlerinden fazla olması.
17. Borsa
Hisse senetlerinin, tahvillerin ve diğer finansal araçların işlem gördüğü piyasa.
18. Borçlanma Maliyeti
Krediler ve finansman araçları için ödenen faiz ve masrafların toplamı.
19. Brüt Kâr
Satış gelirleri ile maliyetler arasındaki farktır.
20. Beklenen Enflasyon
Ekonomik aktörlerin gelecekteki fiyat artışlarına ilişkin öngörüsü.
21. Beyanname
Vergi mükelleflerinin gelirlerini ve kazançlarını devlete bildirdiği resmi belgedir.
22. Bilançо
Bir işletmenin varlıklarını, borçlarını ve öz kaynaklarını gösteren finansal tablodur.
23. Benchmarking
Rakiplerle kıyaslama yaparak performans geliştirme yöntemidir.
C HARFİ
24. Cari Açık
Bir ülkenin ithalatının ihracatından fazla olmasıyla oluşan dış ticaret açığı.
25. Cari Fiyat
Güncel fiyat seviyesini ifade eder.
26. Çapraz Kur
İki yabancı para biriminin üçüncü bir para birimine göre hesaplanan karşılığı.
27. Ciro
Bir işletmenin belirli dönemde yaptığı toplam satışların parasal karşılığı.
28. Çekirdek Enflasyon
Gıda ve enerji gibi oynak kalemler dışarıda bırakılarak hesaplanan enflasyon türü.
29. Çarpan Etkisi
Ekonomide yapılan bir harcamanın yaratacağı toplam ekonomik hareketin katlanarak büyümesi.
D HARFİ
30. Deflasyon
Genel fiyat seviyesinin düşmesi.
31. Devalüasyon
Bir ülkenin ulusal parasının değerinin resmi olarak düşürülmesi.
32. Döviz Kuru
Ülkelerin para birimlerinin birbirine göre değerini gösteren birim.
33. Depresyon
Ekonomide uzun süreli daralma ve işsizlik.
34. Dış Borç
Bir ülkenin dış kaynaklardan sağladığı tüm borçlar.
35. Dijital Ekonomi
Dijital teknolojiler üzerine kurulu ekonomik faaliyetlerin tümü.
36. Dönem Kârı
Bir işletmenin belirli dönemde elde ettiği net kazanç.
E HARFİ
37. Enflasyon
Fiyatların genel seviyesinin sürekli artması.
38. Emtia
Ham madde niteliğindeki ticari ürünler: petrol, altın, buğday, mısır vb.
39. Ekonomik Büyüme
Bir ülkenin üretim kapasitesinin artması.
40. Ekonomik Kriz
Üretim, tüketim ve ticarette ciddi daralmaların yaşandığı dönem.
41. Etkin Piyasa Hipotezi
Piyasalarda tüm bilgilerin fiyatlara yansıdığı görüşüdür.
42. Endeks
Belirli bir varlık grubunun genel performansını ölçen değer.
43. Erken Uyarı Göstergesi
Ekonomide yaklaşan riskleri önceden gösteren veriler. Ekonomi Terimler Sözlüğü
F HARFİ
44. Faiz
Paranın kullanım hakkı karşılığında ödenen ücret.
45. Faiz Karşılaştırmalı Getiri
Yatırımların faiz oranlarına göre değer kazanması veya kaybetmesi.
46. Finansman
Bir faaliyet için gerekli fonun sağlanması.
47. Franchise
Bir markanın iş modelini belirli bir ücret karşılığında kullandırması.
48. Franchising Ücreti
Franchise alanların markaya ödediği giriş bedeli.
49. Fizibilite Raporu
Bir yatırımın yapılabilirliğini değerlendiren detaylı analiz.
50. Finansal Kaldıraç
Borç kullanarak yatırım miktarını artırma yöntemi.
G HARFİ
51. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
Bir ülkenin belirli dönemde ürettiği tüm mal ve hizmetlerin toplam değeri.
52. Gelir Dağılımı
Toplumdaki bireylerin gelirlerinin nasıl paylaşıldığını gösteren ölçü.
53. Gider
Bir işletmenin faaliyetlerini sürdürebilmek için yaptığı harcamalar.
54. Gümrük Vergisi
İthal ürünlerden alınan vergi.
55. Güven Endeksi
Tüketicilerin ve üreticilerin ekonomik beklentilerini ölçen veri.
H HARFİ
56. Hiper Enflasyon
Fiyatların çok hızlı ve kontrolsüz şekilde artması.
57. Hisse Senedi
Bir şirketin ortaklık payını temsil eden finansal varlık.
58. Hedge (Koruma)
Riskleri azaltmak için yapılan finansal işlem.
I – İ HARFİ
59. İflas
Borçlarını karşılayamayan şirketin hukuken tasfiyeye girmesi.
60. İflas Erteleme
Şirketin mali durumunu düzeltmek için verilen hukuki süre.
61. İskonto
Bir finansal varlığın gelecekteki değerinin bugüne indirgenmesi.
62. İç Talep
Bir ülkenin iç piyasasında yapılan toplam tüketim.
63. İhracat
Yurt dışına yapılan mal ve hizmet satışı.
64. İthalat
Yurt dışından mal ve hizmet satın alma işlemi.
K HARFİ
65. Konkordato
Borçlarını ödeyemeyen şirketin alacaklılarla anlaşarak borçlarını yapılandırması.
66. Kârlılık
Bir işletmenin yaptığı faaliyetten elde ettiği net gelir.
67. Kredi
Borçlanma yoluyla sağlanan finansman.
68. Kur Riski
Döviz kurlarındaki değişimlerin finansal kayıp yaratma ihtimali.
69. Kapasite Kullanım Oranı
Üretim tesislerinin ne kadar verimli kullanıldığını gösterir.
L HARFİ
70. Likidite
Bir varlığın kolayca nakde çevrilebilme durumu.
71. Likidite Krizi
Piyasada yeterli nakit bulunmaması.
72. Leasing
Kiralama yoluyla varlık edinme yöntemi.
M HARFİ
73. Maliyet
Bir mal veya hizmetin üretiminde kullanılan kaynakların parasal karşılığı.
74. Marj
Satış fiyatı ile maliyet arasındaki fark.
75. Monetarizm
Para arzının ekonomiyi belirlediğini savunan teori.
76. Müşteri Edinme Maliyeti
Bir müşteriyi kazanmak için yapılan tüm harcamaların toplamı.
N HARFİ
77. Net Kâr
Tüm giderler düşüldükten sonra elde edilen nihai kazanç.
78. Nakit Akışı
Bir işletmenin belirli dönemdeki nakit giriş ve çıkışlarını gösteren veri. Ekonomi Terimler Sözlüğü
O HARFİ
79. Oligopol
Az sayıda firmanın hâkim olduğu piyasa türü.
80. Opsiyon
Belirli bir fiyattan varlık alma veya satma hakkı tanıyan sözleşme.
P HARFİ
81. Piyasa Ekonomisi
Arz ve talebe göre işleyen ekonomik düzen.
82. Portföy
Bir yatırımcının sahip olduğu varlıkların tamamı.
83. Pazar Payı
Bir işletmenin toplam satışlar içindeki yüzdesi.
R HARFİ
84. Resesyon
Ekonomide kısa dönemli daralma.
85. Risk Yönetimi
Finansal, operasyonel ve stratejik riskleri azaltma süreci.
S HARFİ
86. Stagflasyon
Hem enflasyonun hem işsizliğin yükseldiği ekonomik dönem.
87. Serbest Piyasa
Fiyatların tamamen arz-talep dengesine göre belirlendiği sistem.
88. Sübvansiyon
Devletin belirli sektörleri desteklemek için yaptığı mali yardım.
T HARFİ
89. Talep
Tüketicilerin belirli bir fiyattan satın almak istedikleri ürün miktarı. Ekonomi Terimler Sözlüğü
90. Tarife
İthalat ve ihracatta uygulanan vergi oranları.
91. Tedarik Zinciri
Ürünün üretimden tüketiciye ulaşana kadarki tüm süreçleri.
92. Tahvil
Uzun vadeli borçlanma senedi.
93. Türev Ürün
Değeri başka bir finansal varlığa bağlı olan yatırım aracı.
U – Ü HARFİ
94. Üretim Kapasitesi
Bir işletmenin üretebileceği maksimum ürün miktarı.
95. ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi)
Üreticilerin sattığı ürünlerin fiyat değişimlerini gösterir.
V HARFİ
96. Vergi Yükü
Bir işletmenin toplam gelirine oranla ödediği vergi miktarı.
97. Vade
Bir borcun ödenmesi gereken süre.
98. Varlık Yöneticisi
Yatırım portföylerini yöneten profesyonel.
Y HARFİ
99. Yatırım
Gelecekte gelir elde etmek amacıyla yapılan harcama.
100. Yatırım Geri Dönüşü (ROI)
Yatırımdan elde edilen kârın yatırım maliyetine oranı.
101. Yeniden Yapılandırma
Finansal sorun yaşayan bir şirketin borç ve operasyonlarını düzenlemesi.
