Dünyanın Farklı Ülkelerinde Franchise Açma Maliyetleri Dünyanın farklı ülkelerinde franchise açmak, her yatırımcı için farklı maliyet kalemleri, farklı işçilik giderleri, bölgesel ekonomik koşullar ve yasal zorunluluklar içerdiği için oldukça geniş bir araştırma gerektirir. Ülkeler arasındaki maliyet farklarının bu kadar belirgin olmasının temel sebebi, sadece döviz kuru değildir. İşçilik ücretleri, kira oranları, kullanılan hammaddelerin temin edildiği pazarlar, enerji fiyatları, ruhsat ve izin süreçlerinin maliyetleri, dekorasyon standartları, vergilendirme şekli ve hatta toplumun tüketim alışkanlıkları bile franchise kurulum bütçesini etkiler. Bu nedenle bir yatırımcı yurt içinde veya yurt dışında franchise almayı düşünüyorsa, hangi ülkede hangi maliyet kalemlerinin öne çıktığını anlamak, yatırımın geleceği açısından oldukça önemlidir. Özellikle franchise alırken dikkat edilmesi gereken temel noktaları bilmek, bu maliyet farklarını daha sağlıklı değerlendirmeyi sağlar.
Bazı ülkelerde işçilik maliyetleri düşük olduğu için personel giderleri yatırımcıyı zorlamazken, bazı ülkelerde çalışan ücretleri ciddi anlamda yüksektir ve bu durum aylık operasyon giderlerini doğrudan artırır. Aynı şekilde dekorasyon maliyetleri de ülkelere göre farklılık gösterir. Bazı bölgelerde işçilik pahalıdır fakat malzeme ucuzdur; bazı ülkelerde malzeme pahalıdır ama işçilik uygundur. Bu nedenle özellikle mağaza, cafe, restoran veya hizmet işletmeleri gibi dekorasyon ağırlıklı franchise modellerinde kurulumu tamamlamak için gereken bütçe, ülkeler arasında keskin biçimde farklılaşır. Yatırımcıların tedarik zinciri kurma adımlarını doğru anlaması bu noktada büyük avantaj sağlar.
Amerika Birleşik Devletleri’nde franchise açmak isteyen bir yatırımcı için ilk büyük masraf kalemi işçilik ücretleri olur. Saatlik ücretlerin yüksek olması, sadece personel giderlerini değil, inşaat ve dekorasyon sürecinde çalışacak ekiplerin maliyetlerini de artırır. Birçok yatırımcı, ABD’de ortalama bir cafe ya da küçük bir fast food işletmesinin kurulumunun bile yüksek bütçe gerektirdiğini görür. Kira bedelleri özellikle büyük şehirlerde oldukça yüksektir. Bununla birlikte ABD’de franchise sistemi çok oturmuş olduğu için süreç düzenlidir. Eğitim programları, operasyon standartları ve lojistik düzeni güçlü olduğu için yatırımcı profesyonel bir yapıya dahil olur. Ancak işçilik pahalı olduğu için toplam kurulum maliyeti birçok ülkeye göre en yüksek seviyededir. Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında ABD’nin maliyet açısından genellikle daha yukarıda yer aldığı görülür ve bu durum yatırımcıların karar süreçlerinde önemli yer tutar.
İngiltere’de franchise açma maliyeti, bölgesel farklılıkların çok belirgin olduğu bir yapıdadır. Örneğin Londra merkezinde kiralar aşırı yüksek olabilirken şehir dışı bölgelerde kiralar çok daha makuldür. Personel maliyetleri İngiltere genelinde yüksektir ve işletmenin çalıştırılacağı saatlere göre personel planlaması doğru şekilde yapılmalıdır. Dekorasyon süreci ABD kadar maliyetli değildir ancak yine de birçok ülkeye kıyasla daha pahalıdır. İngiltere’de özellikle cafe, kahve zinciri, tatlı konseptleri ve market franchise modelleri oldukça yaygındır. Yatırımcıların özellikle İngiltere’deki ruhsat süreçlerini iyi anlaması gerekir çünkü bazı bölgelerde gıda işletmeleri için izin almak zaman alabilir. Tekstil ürünlerinin ithalatı veya hazır ürün tedariği açısından bakıldığında İngiltere çok iyi lojistik bağlantılara sahiptir; bu da tedarik sürecini kolaylaştırır. Yeni yatırımcılar için tedarik zinciri kurma rehberinde yer alması gereken birçok detay İngiltere pazarı için geçerlidir. Dünyanın Farklı Ülkelerinde Franchise Açma Maliyetleri
Almanya’da franchise açmayı planlayan yatırımcılar en çok işçilik maliyetleri konusunda zorlanır. Almanya’da çalışan maaşları Avrupa ortalamasının üzerinde olduğu için hem kurulum hem operasyon giderleri yüksektir. Ayrıca birçok sektörde ustalık belgesi, sertifikalı çalışan, hijyen eğitim zorunluluğu gibi yasal gereklilikler bulunur. Dekorasyon maliyetleri genellikle kaliteli işçilik gerektirdiği için yüksek çıkar ancak malzeme fiyatları ülkede istikrarlıdır. Almanya’da kafe kültürü, fırın ve pastane işletmeleri oldukça yaygındır ve yatırımcılar genellikle bu alanlara yönelir. Ancak gıda sektöründe denetimler sıkı olduğu için yatırımın ilk aşamasından itibaren doğru planlama gerekir. Almanya’nın güçlü ekonomisi ve yüksek alım gücü işletmelerin cirolarını olumlu etkiler, fakat kurulum bütçesi birçok ülkeden daha yüksek olur.
Birleşik Arap Emirlikleri’nde franchise açmak isteyen yatırımcıların en büyük avantajı vergi yükünün düşük olmasıdır. Bununla birlikte kira bedelleri dünyadaki en yüksek seviyelerden biridir. Dubai’de küçük bir dükkan bile yüksek kira bedelleri ile kiralanabilir. Dekorasyon maliyetleri de pahalıdır çünkü malzeme ve işçilik fiyatları yüksek seviyededir. Bununla birlikte işçilik yabancı kaynaklı olduğu için bazı sektörlerde personel maliyetleri Almanya veya İngiltere kadar yüksek değildir. Dubai’nin cafe, restoran, tatlı dükkanı, dondurma zinciri, giyim mağazası ve güzellik merkezleri gibi sektörlerde büyük bir potansiyeli vardır. Bu nedenle birçok yatırımcı yüksek kurulum masrafına rağmen Dubai pazarına giriş yapmak ister. Özellikle yeni bir pazarda franchise almak isteyenlerin bilmesi gereken çok fazla detay vardır ve bu detaylar doğru planlanırsa yüksek cirolar elde edilebilir.
Suudi Arabistan son yıllarda franchise sektöründe hızlı büyüyen ülkelerden biridir. Gıda işletmeleri, tatlıcılar, kahve zincirleri, kişisel bakım merkezleri ve hatta oto temizlik işletmeleri gibi sektörler yatırımcılar için oldukça cazip hale gelmiştir. Ülkede kira bedelleri Dubai kadar yüksek değildir ancak yine de birçok ülkeye göre yüksektir. İşçilik maliyetleri genellikle yabancı işçilere dayandığı için ortalama seviyededir. Suudi Arabistan’da dekorasyon maliyetleri bazı sektörlerde pahalı olabilir çünkü kaliteli malzeme talep edilir. Ancak genel olarak Suudi Arabistan’ın yatırım potansiyeli geniştir ve özellikle sermayesi güçlü yatırımcılar için uygun bir pazardır. Sektörel yatırım risk haritası incelendiğinde Suudi Arabistan’ın 2026’ya kadar büyümeye devam eden bir trendde olduğu görülür. Dünyanın Farklı Ülkelerinde Franchise Açma Maliyetleri
Türkiye franchise açma maliyetleri açısından birçok ülkeye göre avantajlı konumdadır. İşçilik ücretleri uygundur, dekorasyon maliyetleri birçok ülkeye göre çok daha düşüktür ve tedarik zinciri gelişmiştir. Ayrıca bazı sektörlerde yatırım geri dönüş süresi oldukça hızlıdır. Türkiye’de özellikle cafe, tatlıcı, döner zinciri, giyim mağazası, oyuncak dükkanı, oto yıkama, güzellik salonu ve kargo hizmetleri gibi sektörler franchise sistemi içinde geniş yer tutar. Türkiye’de franchise almak isteyenlerin bilmesi gereken en önemli konu, doğru sektör seçimi ve doğru lokasyon analizidir. Çünkü maliyet avantajına rağmen rekabet yüksektir. Bununla birlikte Türkiye’den tedarik edilen birçok ürün dünya pazarında uygun fiyatlarla rekabet eder. Bu nedenle bazı yatırımcılar yurt dışındaki işletmeleri için ürün tedarikini Türkiye’den yapmayı tercih eder.
# 🌍 **FRANCHISE YATIRIMCILARI İÇİN DÜNYADA HANGİ ÜRÜN HANGİ ÜLKEDE DAHA UCUZ VE NASIL TEMİN EDİLİR?
ULUSLARARASI TEDARİK VE MALİYET AVANTAJI MEGA REHBERİ
Dünyanın farklı ülkelerinde üretim yapan sanayi merkezleri arasında fiyat farklarının oluşması franchise yatırımcıları için büyük fırsatlar yaratır. Bazı ülkeler tekstil konusunda, bazıları otomotiv yan sanayi konusunda, bazıları plastik ambalaj ve tüketim ürünlerinde, bazıları ise elektronik ve donanım alanında küresel fiyat belirleyicisi haline gelmiştir. Bu farkları bilmek, yeni bir işletme kuracak yatırımcıların maliyetlerini neredeyse yarı yarıya düşürebilir. Özellikle cafe, restoran, oyuncak, tekstil, otomotiv, kozmetik, ev gereçleri, teknoloji ekipmanları ve dekorasyon alanında franchise alan girişimciler, hangi ürünün hangi ülkede uygun olduğunu bildiğinde uluslararası avantaj elde eder. Bu rehber, dünyanın önde gelen üretim merkezlerini, tedarik avantajlarını, riskleri ve güvenli alış yöntemlerini kapsayarak kapsamlı bir yol haritası sunar.
Bir franchise yatırımı yaparken dükkanın içindeki her ürün aslında maliyet yüküdür. Ancak doğru ülkeden toplu tedarik yapıldığında bu yük büyük bir avantaj haline dönüşebilir. Örneğin aynı kahve makinesi Türkiye’de iki katına satılırken İtalya’dan veya Portekiz’den doğrudan alınarak ciddi fark elde edilebilir. Tekstil ürünleri Türkiye’de güçlü bir sektör olsa da işçilik fiyatlarının düşük olduğu bazı ülkelerde belirli fason ürünler daha ekonomik hale gelebilir. Oyuncak ürünleri Uzak Doğu’da çok düşük maliyetle üretildiğinden raf dolum maliyetleri birden bire düşebilir. Otomotiv yan parçalarının ise bazı ülkelerde ihracat teşvikleri sayesinde maliyeti düşmektedir. Bu nedenle franchise açan bir yatırımcının tedarik zincirini planlaması sadece bir maliyet unsuru değil, aynı zamanda işletmenin sürdürülebilir kârlılığını doğrudan etkileyen bir stratejik hamledir.
Cafe ve restoran sektörüne bakıldığında, dünya genelinde endüstriyel mutfak ekipmanlarının farklı ülkelerde fiyat avantajı sunması dikkat çekicidir. Kahve makineleri, espresso öğütücüleri, fırınlar, waffle cihazları, tost makineleri, endüstriyel ocaklar, pastane vitrinleri gibi cihazların fiyatları ülkeden ülkeye değişir. Avrupa’nın güney ülkeleri özellikle kahve ve fırın ekipmanlarında uygun fiyat sunarken, Uzak Doğu pazarları küçük ve orta ölçekli cihazlarda ciddi maliyet avantajı sağlar. İtalya kahve kültürünün merkezi olduğundan espresso makineleri konusunda rekabetçidir. Almanya dayanıklı endüstriyel cihazlarda güçlüdür. Çin ise fiyat avantajında rakipsizdir fakat kalite kontrol süreci iyi yönetilmelidir. Bu nedenle cafe açmayı planlayan biri için farklı ülkelerden analiz yaparak liste oluşturmak uzun vadede ciddi tasarruf sağlar. Bir espresso makinesi Türkiye’de 2 birime satılırken Avrupa çıkış fiyatı 1 birim olabilir. Aynı durum cafe masaları, sandalyeleri, ahşap dekorasyon ürünleri için de geçerlidir. Ölçek büyüdükçe maliyet farkı daha görünür hale gelir. Dünyanın Farklı Ülkelerinde Franchise Açma Maliyetleri
Tekstil ürünleri dünya ticaretinin büyük bölümünü oluşturur ve franchise yatırımcılarının sıkça ihtiyaç duyduğu ürün gruplarındandır. Çalışan formaları, apronlar, tişörtler, hoodie modelleri, sweatshirtler, kurumsal kıyafetler, bez çantalar ve promosyon tekstili gibi ürünlerde ülkelere göre büyük fiyat farkı vardır. Bangladeş düşük işçilik maliyetleri nedeniyle tekstilin global fabrikası konumundadır. Pakistan özellikle pamuklu ürünlerde güçlüdür. Hindistan hem hammadde hem de işçilik avantajıyla geniş bir ürün yelpazesi sunar. Çin yüksek üretim hacmi sayesinde hem hızlı üretim hem düşük maliyet sağlar. Türkiye kalite açısından Avrupa’nın tercih ettiği bir merkez olsa da çalışan üniforması gibi yüksek adetli ürünlerde bazı ülkeler fiyat avantajı sunar. Büyük franchise zincirlerinin çoğu tekstil maliyetlerini optimize etmek için üretimi birden fazla ülkeye yayar. Aynı ürünü hem Türkiye’de hem Bangladeş’te hem de Pakistan’da üreten firmalar kalite farklarını ve maliyet avantajlarını yakından takip eder. Böylece tüketiciye yansıyan fiyat optimize edilir.
Oyuncak sektöründe Uzak Doğu ülkeleri tartışmasız liderdir. Plastik oyuncaklar, ahşap oyuncaklar, pilli ürünler, eğitici setler, peluş oyuncaklar, puzzle ve lego benzeri ürünlerin tamamında Çin fiyat konusunda rakipsizdir. Çin’in ardından Vietnam, Endonezya ve Hindistan uygun üretim noktaları haline gelmiştir. Avrupa oyuncak güvenlik sertifikalarında daha katı olsa da fiyat konusunda rekabetçi değildir. Tam da bu nedenle dünya genelindeki oyuncak mağazalarının büyük kısmı Uzak Doğu’dan tedarik yapar. Büyük hacimli tedarikler için Çin en güçlü seçenek olsa da kalite kontrol en kritik aşamadır. Örnek ürün talep edilmeden, fabrika ziyareti yapılmadan veya üçüncü taraf denetim firması kullanılmadan yapılan alımlar riskli olabilir. Oyuncak sektöründe güvenlik sertifikaları çok önemlidir; bu nedenle franchise yatırımcılarının ürün test raporlarını talep etmesi gerekir. Düşük fiyat bazen güvenlik sorununu doğurabilir, bu nedenle oyuncak tedarik süreci detaylı planlanmalıdır.
Otomotiv yan sanayi parçaları genellikle belirli ülkelerde yoğunlaşmış üretim merkezlerine sahiptir. Fren balataları, filtreler, amortisörler, sensörler, bujiler, far grupları, tamponlar ve bazı elektronik parçalar ülkeden ülkeye büyük fiyat farkı gösterir. Çin ve Tayvan otomotiv yedek parçalarında global hacmin büyük kısmını oluşturur. Türkiye de özellikle metal ve plastik enjeksiyon ürünlerinde güçlüdür ve birçok dünya markasına üretim yapmaktadır. Polonya ve Çekya Avrupa’nın üretim üsleridir. Yedek parça tedarik ederken en önemli konu kalite kontrol ve garanti yapısıdır. Ucuz ürün her zaman kârlı değildir, özellikle otomotiv gibi hassas bir sektörde yanlış tedarik marka imajına zarar verebilir. Ancak doğru üretici seçildiğinde maliyetler ciddi şekilde düşer. Bir fren balatası Türkiye’de 4 birime satılırken aynı ürünün fabrika çıkışı Uzak Doğu’da 1 birim olabilir. Aradaki fiyat farkı lojistik ve gümrük dahil hâlâ avantaj yaratır.
Ambalaj ve tek kullanımlık ürünler dünyada en fazla fiyat farkının görüldüğü sektördür. Plastik bardaklar, karton bardaklar, pipetler, tabaklar, kutular, kapaklar, taşıma kapları ve paketleme ürünleri franchise işletmelerinin en çok kullandığı sarf malzemeleridir. Bu ürünlerin üretim maliyetleri hammadde fiyatlarına ve enerji maliyetlerine bağlıdır. Çin, Vietnam ve Malezya plastik ürünlerde çok düşük maliyet sunar. Hindistan karton ve kraft ambalaj üretiminde yükselen bir merkezdir. Türkiye ise orta segmentte yer alır; kalite iyidir fakat maliyet bazı Asya ülkelerine göre daha yüksektir. Bir cafe veya restoranın ambalaj maliyeti işletme giderlerinin %10’unu oluşturabilir, bu nedenle doğru tedarik zinciri planlaması yapılması büyük önem taşır. Doğru ülke seçildiğinde ambalaj maliyetleri %40’a kadar düşebilir ve bu düşüş doğrudan işletme kârlılığına yansır.
Elektronik ürünler ve küçük elektrikli cihazlar franchise işletmelerinde sıkça kullanılır. Barkod okuyucular, pos cihazları, fiş yazıcılar, güvenlik kameraları, kayıt cihazları, modüller, sensörler, adaptörler, kahve değirmeni motorları, led aydınlatmalar ve daha birçok elektronik ekipman Uzak Doğu ülkelerinde düşük fiyatlarla bulunabilir. Çin, Tayvan ve Güney Kore elektronik üretiminde liderdir. Ancak elektronik ürün tedarikinde sahte sertifikalar, düşük kalite ve garanti sorunları büyük risk taşır. Örnek ürün almadan, fabrika doğrulaması yapmadan toplu alım yapılması büyük bir hata olabilir. Franchise işletmelerinde kullanılan elektronik ürünlerin hızlı arızalanması işletme verimliliğini düşürür. Bu nedenle elektronik tedariki yapılırken fiyat kadar garanti politikaları, teknik destek ve yedek parça bulunabilirliği de dikkate alınmalıdır.
Mobilya ve dekorasyon ürünleri franchise işletmelerinin en yüksek tek seferlik yatırım kalemlerinden biridir. Masalar, sandalyeler, bankolar, raf sistemleri, ahşap dekor panelleri, metal ayaklar, kutu profiller, kaplama ürünleri, bar tabureleri ve özel üretim dekoratif mobilyalar bazı ülkelerde çok daha uygun fiyatlarla yapılabilir. Vietnam, Malezya ve Endonezya ahşap mobilya üretiminde dünya çapında rekabetçidir. Polonya ve Romanya Avrupa pazarına mobilya üretiminde öncüdür. Çin büyük hacimli üretimlerde güçlüdür ancak kalite standardı üreticiye göre değişir. Özel tasarım mobilyalarda numune aşaması çok önemlidir. İmalatın düşük maliyetli olduğu ülkelerden direkt tedarik yapmak, büyük franchise zincirlerinin sıkça kullandığı bir yöntemdir. Böylece mağaza açılış maliyetleri önemli ölçüde düşürülür. Dünyanın Farklı Ülkelerinde Franchise Açma Maliyetleri
Kozmetik ve kişisel bakım ürünleri pek çok franchise modelinde satılan ürünler arasında yer alır. Sabun, şampuan, krem, kolonya, parfüm, losyon, vücut bakım ürünleri ve makyaj malzemeleri belirli ülkelerde çok uygun fiyatlarla bulunabilir. Güney Kore ve Çin kozmetik üretiminde ciddi hacme sahiptir. Türkiye ise kozmetik üretiminde dünya çapında yükselen bir merkezdir ve birçok uluslararası markaya üretim yapmaktadır. Hindistan bitkisel içerikli ürünlerde avantaj sağlar. Ancak kozmetik ürünlerde sertifikalar, içerik güvenliği ve test raporları çok önemlidir. Franchise işletmeleri kozmetik ürün satıyorsa mutlaka üreticiden tam sertifika dosyası istemelidir. Aksi durumda yasal süreçler sorun yaratabilir.
Bu rehberin devamında dünya genelinde güvenli tedarik yöntemleri, örnek fiyat karşılaştırmaları, kalite kontrol yöntemleri, lojistik ve gümrük süreçleri, ödeme güvenliği, sahtecilik riskleri, factory tour süreçleri, örnek numune isteme yöntemleri ve uzun vadeli tedarik zinciri planlaması gibi kritik bilgiler yer alacaktır. Uluslararası tedarik doğru yönetildiğinde franchise işletmelerinin maliyetleri düşer, yatırımlar daha hızlı geri döner ve işletme daha rekabetçi hale gelir.
Murat Koraltay ACER
Franchise Borsası
0553 333 33 83
